گفته اند: اول کس که نماز #بامداد بجا
آورد آدم بود که از تاریکی شب به روشنایی روز رسیده خدا را به این نعمت
سپاس گزارد! چون آدم شب ندیده بود و از جفت خود دور شده بود، ناگاه در
تاریکی شب خود را غریب و رنجور دید، با خدا مناجات می کرد و با زبان حال با
خدا می گفت خدایا:
🌿ذکر تو مرا مونس و یاد است به شب
وز ذکر توام هیچ نیاساید لب 🌿
چون صبح شد ندا آمد ای آدم دو رکعت نماز بخوان یک رکعت به شکرانه گذشتن شب
هجرت و یکی دمیدن صیح دولت و دیدن جفت خویش! و بزبان حال با خود گفت:
🌿 وصل آمد و از بیم جدائی رستیم
با دلبر خود بکام دل بنشستیم 🌿
و اول کسیکه نماز پیشین ( #ظهر ) کرد ابراهیم خلیل بود چون جان فرزند خود
نثار کرد و خداوند قربانی او را پذیرفت و هنگام زوال رسید ندا آمد چهار
رکعت نماز بخوان، یک رکعت شکر توفیق، یکی دیگر شکر تصدیق و سوم شکر ندا، و
چهارم شکر فدا.
و اول کسی که نماز پسین ( #عصر ) گزارد یونس بود
که چون از نرسیدن عذاب به قوم خود ناشکری کرده بود، گرفتار خشم خدا شد و به
زندان شکم ماهی رفت! پس از عفو الاهی و بخشش خدایی، چون از شکم ماهی بیرون
شد، خود را از این چهار تاریکی رها و رسته دید: تاریکی لغزش، تاریکی شب،
تاریکی آب، تاریکی شکم ماهی! و با شکرانه ی رهایی از آن چهار تاریکی چهار
رکعت نماز گزارد.
و اول کسی که نماز #شام گزارد
عیسی (ع) بود که بی پدر بوجود آمد، در شکم مادر تورات و انجیل خواند و در
گهواره سخن گفت! بشکرانه ی این سه نعمت، سه رکعت نماز شکر بجا آورد، به
رکعت اول نفی خدائی از خود کرد و به رکعت دوم اثبات خدائی در دو کتاب
آسمانی کرد، و به رکعت سوم اقرار به یگانگی خدا کرد!
و اول کسی که نماز #عشا خواند
موسی بود که نواخته ی خالق بی عیب و مخصوص تحفه ی غیب، و مز دور شعیب بود!
چون مدت چوپانی سر آمد اندیشه ی وطن کرد، شب فرا رسید، باد تند ورزید،
یاران گرفت و برق جهید، گرگ در گله افتاد؛ و عیالش را درد زه خاست، سرگردان
در آن وادی بی پایان، بی سروسامان به زبان حال گفت :
🌿به هر کویی مرا تا کی دوانی
زهر زهری مرا تا کی چشانی! 🌿
آری بی رنج کسی گنج ندید، بی اندوه کسی به دولت نرسید. آنگاه بجانب طور
شعاع نور دوید و ندای خداوند غفور شنید، که موسی را چهار غم بود، غم عیال و
فرزند و برادر و دشمن، ندا آمد ای موسی غم مخور و اندوه مبر که رهاننده ی
از غم، و برنده ی اندوه منم، موسی برخاست نماز شکرانه ی چهار نعمت گزارد که
هر بنده ی مومن این چهار رکعت نماز گزارد، بشرط صدق و صفا و وفا و اخلاص،
عیال و فرزند و برادر کفایت کند و بر دشمن پیروز شود و از غم و اندوه برهد
چنانکه هر چهار نعمت را خداوند به موسی داد.
خواجه عبدالله انصاری
تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید
تالیف امام احمد میبدی
