فهرست گونههای گل بنفشه
بَنَفشه
نام نوعی گل است از تیره بنفشگان (Violaceae) که بیشتر در نواحی معتدل
جهان یافت میشود. گلی است با ساقهای کوتاه و رنگ آن بنفش، یا زرد و بنفش
است. این گیاه دارای خواص درمانی و پزشکی نیز هست.
مشخصات ریختشناسی
گیاهی
است علفی و پایا و دارای برگ هایی که از محل مشترکی در ناحیه یقه خارج
میشوند. برگهای آن قلبی شکل، دارای دمبرگ دراز و واقع بر روی سطح زمین
هستند، زیرا ساقه هوایی مشخص دراین گیاه وجود ندارد. درکناره دمبرگ آن،
جوانههای جانبی ظاهر میشود. گلهای آن منفرد، زیبا و به رنگ بنفش، بندرت
سفید یا گلی و معطر است. دمگلهای دراز گل که از بین دمبرگها منشاء
میگیرند، قبل از منتهی شدن به گل، حالت خمیده شبیه عصا پیدا میکنند.
میوههای بنفشه پوشینه، کروی، پوشیده از کرک ومحتوی دانههایی به رنگ زرد
با لکهای سفید هستند. گلهای زیبا ومعطر بنفشه در اوایل بهار ظاهر میشود،
درتابستان گلهایی عاری از گلبرگ در بین دمبرگهای آن ظاهر میشود که همیشه
به حالت مخفی درآن باقی می ماند.
بنفشه در طب سنتی
بر اساس طب سنتی ایران تمامی قسمتهای بنفشه از جمله برگ، گل، دانه، ریشه، و سرشاخههای گلدار مصرف دارویی دارند.
بنفشه
مرطوب، تند، سرد واندکی تلخ است و دارای ویژگی هایی چون : ضد التهاب، خلط
آور، محرک، ادرار آور (مدر)، ضد تومور، ضد رماتیسم، ملین، ضد میکروب، معرق،
مسهل، تثبیت کننده دیواره مویرگها و تصفیه کننده خون است.
شربت
تهیه شده از دم کرده آن را برای درمان سرفه میتوان استفاده کرد. به دلیل
غنی بودن از لحاظ مواد صابونی، خلطآور خوبی است و باعث تقویت و استحکام
خونی میشود. دو قاشق غذاخوری از پودر گیاه را در نیم لیتر آب جوشیده و با
اضافه کردن مقداری شیر و عسل آن را مصرف میکنند.
دم
کرده بنفشه را بعد از تغلیظ به صورت کمپرس برای درمان بیماریهای پوستی
میتوان استفاده نمود. برای درمان رماتیسم میتوان از کمپرس دمکرده گیاه بر
روی موضع، روزی دوبار استفاده کرد. از پودر گیاه و آب خمیری درست میشود
که برای بهبودی زخمها و جراحات مفید است .
دانه
بنفشه به مقدار ۶ تا ۱۰ گرم، اثر ملین در اطفال داشته و مصرف ۷ تا ۱۵ گرم
آن در ۱۵۰ گرم آب، اثر مسهلی ملایم ظاهر میکند. از روغن بنفشه میتوان
برای جلوگیری از ریزش موی سر، شوره سر، خارش پوستی، زیبایی پوست، ورم لثه،
سردرد و خونریزی بینی استفاده کرد.
به طور کلی از گیاه بنفشه میتوان در برطرف کردن مواردی مانند
گلو
درد چرکی، خشکی بینی، برفک دهان، خارش پلک، روشن کردن پوست، جوش صورت،
مشکلات ادراری، اختلالات جلدی مزمن و زخمهای ترشحدار استفاده کرد.
در
هنگام استفاده از بنفشه ذکر این نکته ضروری است که دراثر مصرف مقادیر زیاد
آن به دلیل داشتن مواد صابونی به تهوع و استفراغ منجر میشود.
از امیرالمؤمنین (ع) روایت است که فرمود : حرارت تب را به بنفشه و آب خنک بشکنید .
از
امام صادق (ع) روایت شده که امتیاز روغن بنفشه بر سایر روغنها همانند
امتیاز اسلام است بر سایر ادیان ، آرى روغن بنفشه درد را از سر و چشم برطرف
مى سازد پس خود را بدان مالش دهید .
و از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده که فرمود : به بنفشه بخور کنید .
عبدالرحمن
ابن کثیر گوید : روزى در خدمت امام صادق (ع) نشسته بودم که مهزم وارد شد ،
حضرت به من فرمود : به این کنیز بگو روغن و سورمه (که وسائل پذیرائى مهمان
بوده) بیاورد . من کنیز را صدا زدم و به وى گفتم ، وى شیشه اى روغن بنفشه
با سورمه آورد ، حضرت مقدارى از آن روغن در کف دست مهزم ریخت و آن روز روز
بسیار سردى بود ، مهزم گفت : این سرما و روغن بنفشه ؟! فرمود : چرا مگر ؟
گفت : طبیبان ما در کوفه مى گویند بنفشه سرد است. فرمود : خیر ، بنفشه در
تابستان سرد و در زمستان گرم و نرم است . (بحار:62 و 10 و 47)
بنفشه
دارای گل های معطر به رنگ بنفش تیره است که میلیون ها نفر در سراسر دنیا
از خاصیت ضد قارچی، ضدالتهابی و ضدعفونی کننده برگ و گل این گیاه بهره می
برند.
▪ دم کرده برگ های این گل به جای آسپرین مورد مصرف قرار می گیرد.
▪ ناراحتی تنفسی از جمله گرفتگی بینی، سرفه و گلودرد را درمان می کند.
▪ جوشانده تهیه شده از ریشه خشک آن، خاصیت ملین دارد.
▪ افزودن گل های تازه و له شده آن به آب حمام سبب شادابی پوست می شود.
▪ برای رفع سردرد، پارچه ای را با جوشانده برگ یا گل بنفشه مرطوب کنید و به قسمت پشت گردن بمالید.
▪ برگ و گل آن خاصیت خلط آور دارد.
▪ در انگلستان برگ و گل آن را برای معالجه سرطان سینه و معده به کار می برند.
▪ دم کرده برگ های این گیاه برای رفع ناراحتی لثه، زخم دهان و تسکین درد سرطان موثر است.
▪ تصفیه کننده خون است و برای درمان نقرس، سرماخوردگی، آسم، زخم معده و ... موثر است.
▪ فشار خون را کاهش می دهد.