«
یلدا» یک واژۀ سُریانی به معنای میلاد و تولد است. شب یلدا شب تولد
خورشید، نماد و مظهر میترا(ایزد مهر) است. بنابر باورداشت های ایرانیان
خورشید در واپسین شب پائیز، یعنی آخرین شب ماه آذر، باز زاده می شود و در
نخستین روز دی ماه از فصل زمستان که روزش مُنتَسَب به خورشید و « خور» و
ماهش مُنتَسَب به آفریدگار جهان و کائنات، اورمَزد نامیده می شود، طلوعی
تازه دارد.
نظر به روی تو هربامداد نوروزی است
شب فراق توهرگه که هست یلدایی است
سعدی
شب فراق توهرگه که هست یلدایی است
سعدی
بنا بر نوشتۀ پورداود در یشت ها، روز یک شنبه، روز مخصوص خورشید (Sunday) و
روز 25 دسامبر، روز جشن ظهور خورشید یا مهربوده و نزد مهرپرستان روز مهر
دانسته می شده است. عیسویان سدۀ چهارم میلادی 25 دسامبر را روز زایش عیسی
مسیح قرار دادند و یک شنبه را هم روز برخاستن و به آسمان صعود کردن او
دانستند (پورداود،1/419- 420).
باورِ
تاریخی است که برخی از دانشمندان، جشن میلاد مسیح (نوئل) را در اصل جشن
ظهور میترا (دهخدا، ذیل «یلدا» و به احتمال فراوان مسیح را جلوه ای از ایزد
میترا دانسته اند. قدمای ما نیز بنا بر استدلال بالا، به پیوند یلدا با
تولد مسیح یا مهر قایل بودند.
سنایی می گوید:
به صاحب دولتـی پــیـوند اگرنامـی همی جویــی
که از یک چاکری عیسی، چنان معروف شد یلدا
سنایی می گوید:
به صاحب دولتـی پــیـوند اگرنامـی همی جویــی
که از یک چاکری عیسی، چنان معروف شد یلدا
خاقانی می گوید:
توجان لطیفی و جهان جسم کثیف است
توجان لطیفی و جهان جسم کثیف است
تو شمع فروزانی و گیتی شب یلدا
حافظ می گوید:
صحبـت حـُکّام ظلمـت شـب یلداست
حافظ می گوید:
صحبـت حـُکّام ظلمـت شـب یلداست
نور زخورشید جوی، بو که برآید
سعدی در باره یلدا گوید:
روزرویش چو برانداخت نقاب ازسرزلف
گویی از روز قیامت، شب یلدا برخاست
روزرویش چو برانداخت نقاب ازسرزلف
گویی از روز قیامت، شب یلدا برخاست
انار
امام صادق (ع) فرمودند: «به کودکانتان انار بخورانید که سبب سرعت رشد و جوانی آنها می‌شود» و فرمودند: «انار را با پیه بخورید که آن معده را دباغی می‌کند و بر ذهن می‌افزاید.»
پزشکان گفته‌اند: انار خون را تصفیه می‌کند و خلط آور است و برای کسانی که مزاج گرم دارند خوب است و تنگی‌ها را می‌گشاید و ملین شکم و مقوی کبد و مفید برای یرقان و طحال و خفقان و قلب و سرفه حاد است، صدا را صاف می‌کند و سبب ایجاد نشاط در صورت می‌شود و بدن را سیراب می‌سازد و برای درمان کرم‌های روده مؤثر است.
در سخن امام تأمل کن که فرمود: انار سبب سرعت در جوانی می‌شود، خواهی دید که همه این خواص که پزشکان گفته‌اند در این جمله بیان شدده است؛ زیرا کودکان به رشد کامل نمی رسند مگر اینکه خونشان صاف و خلط بیرون آید و کبد قوی شود و صورت نشاط پیدا کند و بدن سیراب شود.
همچنین در سخن امام که فرمود: «انار معده را دباغی می‌کند»، تأمل کن، خواهی دید که معده وقتی دباغی می‌شود که رطوبت زاید آن که باعث سستی اعصاب معده می‌شود، خشک گردد، غذا را بهتر هضم می‌کند و چون غذا خوب هضم شود، خون پاکیزه تولید می‌کند و در بدن نیرویی تولید می‌شود که در مقابل بیماری‌ها مقاومت می‌کند.
امام صادق (ع) فرمودند: «به کودکانتان انار بخورانید که سبب سرعت رشد و جوانی آنها می‌شود» و فرمودند: «انار را با پیه بخورید که آن معده را دباغی می‌کند و بر ذهن می‌افزاید.»
پزشکان گفته‌اند: انار خون را تصفیه می‌کند و خلط آور است و برای کسانی که مزاج گرم دارند خوب است و تنگی‌ها را می‌گشاید و ملین شکم و مقوی کبد و مفید برای یرقان و طحال و خفقان و قلب و سرفه حاد است، صدا را صاف می‌کند و سبب ایجاد نشاط در صورت می‌شود و بدن را سیراب می‌سازد و برای درمان کرم‌های روده مؤثر است.
در سخن امام تأمل کن که فرمود: انار سبب سرعت در جوانی می‌شود، خواهی دید که همه این خواص که پزشکان گفته‌اند در این جمله بیان شدده است؛ زیرا کودکان به رشد کامل نمی رسند مگر اینکه خونشان صاف و خلط بیرون آید و کبد قوی شود و صورت نشاط پیدا کند و بدن سیراب شود.
همچنین در سخن امام که فرمود: «انار معده را دباغی می‌کند»، تأمل کن، خواهی دید که معده وقتی دباغی می‌شود که رطوبت زاید آن که باعث سستی اعصاب معده می‌شود، خشک گردد، غذا را بهتر هضم می‌کند و چون غذا خوب هضم شود، خون پاکیزه تولید می‌کند و در بدن نیرویی تولید می‌شود که در مقابل بیماری‌ها مقاومت می‌کند.