دندانها
یکی از مهمترین ابزارهای تغذیهای در انسان و دیگر موجودات هستند. اهمیت
به دندان برای اغلب ما تعریفی دارد که حالا با توجه به پژوهشهای اخیر باید
تعاریفی سنتی را تغییر دهیم.
باید
از نگاه سنتی نسبت به مراقبت از دندان و دهان کمی فاصله گرفت، البته فاصله
به معنای پیشرفت مدنظر است. تردیدی نیست اگر بگوییم که اکثر ما پر کردن
دندان و مراقبت از لثهها را نمونهی بارز مراقبت از دهان و دندان
میدانیم. این در حالی است که مراقبتهای پیش از خراب شدن دندان بسیار
مهمتر هستند. طبق آخرین پژوهشهای انجام شده، خرابی دندان میتواند با
دیابت، بیماریهای قلبی و همچنین سرطان در ارتباط باشد.
اکثر
ما قبل از خواب مسواک میزنیم، اما همه چیز از صبح شروع میشود. وقتی که
از خواب بیدار میشویم و احتمالا صبحانهای هم میل میکنیم. سپس لباسها را
پوشیده و به سمت محل کار میرویم. دستهای از ما که به وجه ظاهری خودمان
اهمیت میدهیم قبل از بیرون آمدن از خانه مسواک میزنیم. برخی لبخند زیبا
را یکی از نشانههای شخصیتی خود تلقی میکنند و برخی دیگر نیز برای جلوگیری
از بوی بدن دهان و همچنین پوسیدگی مسواک میزنند.
حداقل
دو بار مسواک در روز توصیه شده که البته برخی فقط یکبار مسواک میزنند و
عدهای همان یک بار را هم فراموش میکنند! نتیجه نیز مشخص است: دنداندرد و
مراجعه به دندانپزشک و صرف هزینههای فراوان. البته برخی چند روز درد آن
را تحمل میکنند و در نهایت نیز تسلیم میشوند. اما سوال اینجا است که
دندان چه ارتباطی با دیابت، بیماریهای قلبی و همچنین سرطان دارد؟
ارتباط دندان با دیابت، بیماریهای قلبی و سرطان
این
ایده که باکتری یا مواد شیمیایی ترشح شده توسط سلولهای دستگاه ایمنی در
لثه میتوانند وارد جریان خونی شوند و بر رفتار بافتها و یا اندامهای
دیگر تاثیر بگذارند، ارتباط دهان و بدن نامیده میشود. فرانچسکو دایوتو،
مدرس موسسه دندانسازی ایستمن در لندن میگوید: «دهان از بقیه بدن جدا
نیست. البته الان هنوز زود است که بگوییم بیماری لثوی با بیماریهای جدی
بدن ارتباطی دارند، اما مردم نباید نقش آن را دستکم بگیرند.»
ارتباط
دهان و بدن چیز جدیدی نیست. در واقع بقراط هم به موردی اشاره کرده بود که
آماس مفاصل با کشیدن یک دندان از بین رفت. یک پزشک انگلیسی به نام ویلیام
هانتر نیز در سال 1900 میلادی ادعا کرد که «عفونت موضعیِ» دندان و لثه خود
عامل یک بیماری دیگر در جایی دیگر از بدن خواهد شد.
به
همین دلیل بود که مردم تا سالها پس از آن در صورت مشاهده هرگونه خرابی به
سرعت دندان خود را میکشیدند. این رویه تا سال 1968 میلادی ادامه داشت تا
اینکه نخستین مطالعه سلامت دندان بزرگسالان در بریتانیا انجام شد. آن
مطالعه نشان داد که حدود سه چهارم افراد بالای 55 سال هیچ یک از دندانهای
طبیعی خود را نداشتند.
در
دهه اخیر نیز چندین پژوهش به رابطه سلامت دهان و دندان با دیابت نوع 2،
بیماریهای قلبی و همچنین سرطان پرداختند. محتملترین توضیح التهاب است؛
شدت دردِ دنداندرد تقریبا اندازه شدت درد کوبیدن شدن انگشتان پا و یا ورود
یک تکه چوب آلوده به پایتان است، با این تفاوت که درد آنها لحظهای و
دردِ ناشی از دنداندرد ممتد است. چنین دردهای مزمنی میتواند به ساختار
سلولی و DNA آن آسیب وارد کنند. پروفسور فرانسیس هیوز، استاد کالج کینگز
لندن میگوید: «به نظر میرسد التهاب با بیماریهای دیگری در ارتباط است و
ما در نگاه سنتی به آن توجهی نمیکنیم.»
التهاب از کجا میآید؟
یکی
از اصلیترین دلایل مسواک زدن، از بین بردن پُژَک (پلاک) دندان (Dental
Plaque) است. پُژَک دندان لایهای از باکتریها است که در سطوح داخل دهان
رشد کرده و به صورت لایهای سفیدرنگ یا زرد کمرنگ بر روی دندانها دیده
میشوند. وجود پژک به چند دلیل خوب نیست: اولی اینکه باکتری موجود در پژک
اسیدی را تولید میکند که مینای دندان را از بین برده و موجب پوسیدگی
میشود.
غیر
از آن، انواع دیگر باکتری در پژک وجود دارد که موجب التهاب در نواحی مجاور
آن دندان میشوند. هیوز میگوید: «باکتریِ عامل بیماریهای لثوی در عمق
محل نفوذ میکند، جایی که در آن اکسیژن وجود ندارد. بنابراین هرچه ضخامت
پژک دندانهای شما بیشتر باشد، آن باکتریها بیشتر از آن استقبال میکنند.»
بیماریهای
لثوی در مراحل ابتدایی خود به صورت «ورم لثه» ظاهر میشود و ممکن است
هنگام مسواک زدن خونریزی کند. اگر آن درمان نشود به شکل پیوره یا
پیرادندانآماس (Periodontitis) یا همان بیماری بافتهای اطراف دندان
درمیآید. شاید بتوان قویترین ارتباط دهان و بدن را در بیماریهای قلبى-
عروقى جستجو کرد. دایوتو در سال 2007 پژوهشی را انجام داد که نشان داد
تمیز کردن عمقی دندانها و لثهها با استفاده از بیحسی موضعی موجب میشود
تا سرخرگهای شخص شش ماه بعد ارتجاعیتر و سالمتر باشند.
در
همین رابطه نیز انجمن قلب آمریکا در سال 2012 پژوهشی را منتشر کرد که نشان
میداد بیماری پریودنتال با تصلُبِ شَرایین (Atherosclerosis) یا همان
سختی رگها در ارتباط است. البته با توجه به وجود چنین شواهدی، هنوز
نمیتوان با اطمینان گفت که بیماری لثوی مستقیما در ارتباط است. در مطالعه
دیگر که به تازگی چاپ شده مشخص شد بین التهاب و دیابت نوع 2 نیز رابطهای
وجود دارد. این پژوهش نشان داد که در پروسههای بیماریهای لثوی و درمان
آن، قدرت کنترل گلوکز خون فرد کاهش مییابد و همین مسئله میتواند
زمینهساز دیابت نوع 2 باشد.
ارتباط
بین بیماریهای لثوی و سرطان کمی محتاطانهتر بررسی شده است. هیوز
میگوید: «منطقی است، اما مکانیسم آن کاملا مشخص نیست.» التهاب مزمن خود
میتواند یکی از عوامل باشد، زیرا امکان جهشهای منجر به سرطان را ممکن
میسازد. در پژوهشی نشان داده شد که در بیماریهای لثوی، باکتریِ
Fusobacterium nucleatum نقش دارد که موجب تضعیف دستگاه ایمنی در شناسایی و
نابودی سلولهای سرطانی میشود.
راهحل چیست؟
برخی
از کارشناسان میگویند که روزی دو بار مسواک همراه با مراجعه منظم به
دندانپزشک بهترین راه سلامت دهان و دندان است. کارشناسان گروه بهداشتی
کوکراین معتقدند که مسواکهای برقی نسبت به مسواکهای سنتی بهتر هستند.
آنها همچنین میگویند خمیردندانهایی را انتخاب کنید که حاوی فلوراید و
عامل ضد باکتری تریکلوسان باشند.
برچسبها: مسواک و طول عمر, مسواک و سلامتی
آیا برای افزایش متابولیسم بدن و سوزاندن چربی بیشتر آمادهاید؟ هیچ دلیلی
وجود ندارد که از مقدار زیادی مکمل استفاده کنید، چون برای کمک به دستیابی
به اهدافتان در تمام طول روز، راههای سالمتر و آسان بسیاری وجود دارد،
از روال صبحگاهیتان گرفته تا کارهای قبل از خواب. برای اینکه نتیجه
بگیرید، به این نکات عمل کنید.
برای چربی سوزی بیشتر صبح را با قهوه شروع کنید
یک خبر خوب! هنگامی که میخواهید سوخت و سازتان را افزایش دهید، مجبور
نیستید فنجان قهوهی صبحانهتان را حذف کنید. در واقع کافئین موجود در قهوه
و چای سبز بطور طبیعی سیستم عصبی مرکزی شما را تحریک میکند. قهوهی
روزانهی شما میتواند سوخت و ساز بدنتان را ۵ تا ۸ درصد افزایش دهد.
برای چربی سوزی بیشتر، صبح یک صبحانه غلات کامل بخورید
وقتی صحبت از افزایش متابولیسم میشود، به هیچ وجه نباید صبحانه را حذف
کنید. سوخت رسانی به بدن در عرض یک ساعت بعد از بیدار شدن، متابولیسم شما
را افزایش میدهد و به شما کمک میکند که بطور موثرتری در تمام طول روز
کالری بسوزانید. برای یک انتخاب راضی کننده که به اهدافتان نیز کمک میکند،
یک صبحانهی غلات کامل انتخاب کنید. زیرا سرشار از فیبر رژیمی و
کربوهیدراتهای پیچیده میباشد. حتی باب هارپر Bob Harper مربی اعتقاد
زیادی به خوردن کربوهیدراتها در صبح برای کاهش وزن دارد.
برای چربی سوزی بیشتر، بعد از ظهر آب بیشتری بنوشید
شاید فکر کنید که نشستن پشت میز فقط میتواند بر سوخت و ساز شما اثر منفی
بگذارد، اما تا زمانیکه آب مینوشید، به قدرت چربی سوزی بدنتان کمک
میکنید. مطالعهای از دانشگاه یوتا نشان داد افرادی که در روز ۸ تا ۱۲
لیوان آب مینوشند، نسبت به کسانی که فقط ۴ لیوان آب مینوشند، چربی بیشتری
سوزاندند. اگر اهل نوشیدن آب نیستید، میتوانید به آب خوردن میوههای
مختلف اضافه کنید تا طعم بیشتری به آن دهد و قدرت سم زدایی نوشیدنیتان را
افزایش دهد.
برای چربی سوزی بیشتر، بعد از ظهر تمرینات اینتروال با شدت بالا انجام دهید
در حالیکه تقریبا تمام اشکال تمرینات به شما کمک خواهند کرد تا
متابولیسمتان را افزایش دهید، اما اگر میخواهید حداکثر بهره را از
تمرینتان ببرید، باید از یک برنامهی تمرینی اینتروال ( تمرینات اینتروال
یا متناوب ، شامل مراحل تمرین و استراحت به طور متناوب میباشد . در تمرینات
اینتروال ، میزان خستگی به مراتب کمتر از تمرینات مستمر و مدام است . ) با
شدت بالا استفاده کنید، زیرا میتواند در یک دقیقه ۱۳.۵ کالری بسوزاند، و
سرعت متابولیسم شخص را تا ۳۰ دقیقه بعد از ورزش، دو برابر کند. با ترکیبی
از حرکات تمرین قدرتی و کاردیوی شدید، تمام کارهای لازم برای رسیدن به
هدفتان را انجام خواهید داد.
برای چربی سوزی بیشتر، بعد از ظهر یک ناهار با پروتئین بالا انتخاب کنید
جای تعجب نیست که یک رژیم غذایی پاک به بدن شما کمک میکند تا با حداکثر
پتانسیلش کار کند، اما پروتئین میتواند شما را یک قدم به هدفتان نزدیکتر
کند. به گفتهی استر بلوم متخصص تغذیه، افزایش مقدار پروتئین مصرفی شما
ضروری است، زیرا مواد غذایی سرشار از پروتئین، برای هضم، متابولیزه و مصرف
شدن، به انرژی بیشتری نیاز دارند. این یعنی شما کالری بیشتری برای فراوری
آنها میسوزانید. در موقع ناهار، متابولیسمتان را با یک دستور غذای سرشار
از پروتئین مانند سالاد مرغ و کلم افزایش دهید. این سالاد در هر وعده ۳۰
گرم پروتئین دارد.