مصر باستان،اهرام،فراعنه،رامسس،بنی اسرائیل

دوره قبل از تشکیل سلسله های فراعنه از 4000 تا 2950 سال قبل از میلاد به طول انجامید که آثاری از آن دوره در منطقه نگارا واقع در دلتای نیل باقی مانده است .
نگاهی کوتاه به تاریخ فراعنه مصر
در این دوره ، شهر ممفیس پایتخت آینده فراعنه در محلی که رود نیل به دلتا تبدیل می شود ، تاسیس شد.دوره مسینیت از 2950 تا 2635 سال قبل از میلادسلسله های اول و دوم فراعنه توسط منس پادشاه اساطیری بنیانگذاری شد. وحدت مصر علیا و مصر سفلی را به منس نسبت می دهند.فراعنه از این پس تاجی به نام پشنت را بر سر می گذاشتند که نشانه وحدت مصر علیا و مصرسفلی بود.فراعنه این سلسله های نخستین در منطقه آبیدوس در مصر علیا مدفون شده اند.دوره سلسله های قدیم از 2635 تا 2140 سال قبل از میلاد که با تاسیس سلسله سوم فراعنه آغازشد.جوزر شناخته شده ترین فرعون این سلسله است که ممفیس را به عنوان پایتخت انتخاب کرد.معمار و پزشک وی ایم هوتپ نخستین هرم زاویه دار را در منطقه سقاره ساخت .سلسله چهارم فراعنه برای سلطنت خئوپس ، کفرن و میکرینوس سه فرعون این سلسله شهرت دارد.سه هرم مشهور یا اهرام ثلاثه جیزه در نزدیکی شهر قاهره کنونی در جریان دوران سلطنت آنها بنا گردیدند.مجسمه ابولهول از آثار دوره خئوپس است . مصر در دوران سلسله فراعنه چهارم به استان هایی تقسیم شد و اداره هر یک از این استان ها به یک حاکم سپرده گردید. در دوران این سلسله پرستش خدای تپاه ممفیس جای خود را به پرستش خدای خورشید ره داد.دوران سلسله های فراعنه قدیم با سلسله ششم فراعنه و سلطنت پرآشوب ملکه نیتیکرت به پایان رسید.این ملکه پس از همسرش که قربانی یک توطئه شد ، به تخت سلطنت مصر نشست .براساس افسانه ها ، وی قاتلان همسرش را پس از یک ضیافت باشکوه در نیل غرق کرد.نخستین دوره انتقالی از 2140 تا 2022 سال قبل از میلاد طول کشید.این دوران بسیار پرآشوب بود ، سلسله های متوالی فراعنه یکی پس از دیگری منقرض شده و سلسله جدیدی حکومت را در دست می گرفت .دوره سلسله های فراعنه میانه از 2022 سال قبل از میلاد آغاز شد و در 1784 سال قبل از میلاد خاتمه پذیرفت .در این دوره ، مصر علیا و مصر سفلی وحدت خود را پیرامون پایتخت جدید شهرتبس در مصرعلیا تجدید می کنند.فراعنه بسیاری تحت نام سسوستریس به تخت سلطنت مصرمی نشینند.
فراعنه از این پس تاجی به نام پشنت را بر سر می گذاشتند که نشانه وحدت مصر علیا و مصرسفلی بود.
در معبد قدرتمند کارناک خدای آمون ظهور می کند که پرستش آمون و ره خدای خورشید در هم می آمیزد.تا دوره سلسله فراعنه میانه مصریان به سنگ سیلکس وفادار مانده بودند و سلاح و ابزار خود را با این سنگ می ساختند و در این کار مهارت بسیار داشتند.آنها از فلزات گرانبها و مس برای تزیین استفاده می کردند.در دومین دوره انتقالی که از 1784 تا 1543 سال قبل میلاد به طول انجامید ، هیکسوس ها یکی از اقوام سامی نژاد تحت فشار اقوام هند و اروپایی ازمناطق خود رانده شده و به مصر حمله کردند.هیکسوس ها مصر را اشغال نموده و شهر آواریس واقع در دلتای نیل را پایتخت حکومت خود کردند.معبد دیرالبحری در دره شاهان یادگار دوران سلطنت ملکه هاتشپ سوت است .مصر در هنگام سلطنت برادرزاده وی توتموسیس سوم صاحب بزرگترین قلمروی خود شد.قلمرو مصر تا پادشاهی میتانی در حدود سوریه کنونی گسترش یافت.سپس نوبت به سلطنت فرعون ها آمنوفیس چهارم و آخناتون در حوالی 1348 سال قبل از میلاد می رسد ، اخناتون به همراه همسرش نفرتی تی سلطنت می کرد.اخناتون و نفرتی تی به اتفاق تلاش کردند تا پرستش خدای واحد آتون را در مصر ترویج کنند اما راهبان خدای آمون حرف آخر را می زدند.
نگاهی کوتاه به تاریخ فراعنه مصر
دوران سلطنت آنها به تحریک راهبان آمون با آشوب پایان گرفت .فرعون جدید تحت فشار راهبان آمون نام خود را از توتانخاتون به توتانخامون تغییرداد.وی در سن 18 سالگی به طرز مشکوکی درگذشت و فرمانده ارتش مصر هورم هب به عنوان فرعون بر تخت سلطنت مصر علیا و مصر سفلی نشست.
سلسله نوزدهم فراعنه مصر توسط رامسس اول بنا نهاده شد.پس از وی پسرش ستی اول فرعون شد اما شهرت سلسله نوزدهم فراعنه مدیون رامسس دوم پسر ستی اول است که از 1292 تا 1213 سال قبل از میلاد فرعون مصر بود.
رامسس دوم ساختمان ها و معابد بسیاری را از جمله معبد ابوسمبل که در نزدیکی سدکنونی اسوان واقع شده را ساخت این معبد به عنوان یادگار جنگ با اقوام هیتی ساخته شد.به عقیده برخی از مورخان حضرت موسی هم عصر رامسس دوم بوده است.از 1069 تا 664 قبل از میلاد سومین دوره انتقالی به وجود آمد.اقوام ناشناسی از راه دریا به مصرحمله کردند و سلسله های تانیس و ساییس را در منطقه دلتای مصر تاسیس نمودند.سپس نوبت به اشغال مصر توسط اقوام حبشی یا کوشیت ها رسید.دوره آغاز زوال سلسله های فراعنه مصر از 664 تا 332 سال قبل از میلاد به طول انجامید.آشوربنی‌پال پادشاه آشوریان در 662 قبل از میلاد مصر را اشغال کرد.پسامتیک اول ، شاهزاده ساییس در منطقه دلتای مصر سلسله فراعنه ساییت بیست و ششمین سلسله فراعنه مصر را تاسیس کرد وآشوریان اشغالگر را از مصر بیرون راند.در سال 525 قبل از میلاد کمبوجیه پادشاه هخامنشی مصر را تصرف کرد.
اخناتون و نفرتی تی به اتفاق تلاش کردند تا پرستش خدای واحد آتون را در مصر ترویج کنند اما راهبان خدای آمون حرف آخر را می زدند.

بار دیگر در سال 343 قبل از میلاد مصر توسط اردشیر دیگر پادشاه سلسله هخامنشیان پارس اشغال شد.سپس نوبت به اسکندر پادشاه مقدونی رسید که در سال 332 قبل از میلاد مصر را تصرف نماید.در پی مرگ اسکندر مقدونی امپراتوری وی به سرعت تجزیه شد.بطلمیوس یکی از سرداران وی که حاکم مصر بود سلسله فراعنه بطالمه مصر را تاسیس کرد و شهر جدیدالاحداث اسکندریه را به عنوان پایتخت تعیین کرد.سلسله فراعنه بطالمه آخرین و سی امین سلسله فراعنه مصر است.آخرین ملکه این سلسله کلئوپاترا هفتم در سال 31 قبل از میلاد با زهر مار خودکشی کرد و با مرگ وی تاریخ طولانی سلسله های فراعنه مصر خاتمه یافت و مصر نیز به یک ایالت رومی تبدیل شد.

درباره رامسس دوم، فرعون زمان حضرت موسی(ع)
 «و بنی اسرائیل را از دریا عبور دادیم. فرعون و سپاهیان وی بیدرنگ مسلحانه و فراتر از حد خود آنها را دنبال کردند، تا وقتی که داشت غرق می‌شد گفت: ایمان آوردم به اینکه خدائی غیر از خدائیکه بنی اسرائیل (فرزندان یعقوب) به او ایمان آوردند وجود ندارد و همیشه مسلمان خواهم بود ـــ حالا! در حالیکه تا پیش از این از سپردن بنی اسرائیل سرباز زدی و همیشه نیز مفسد بودی ـــ امروز فقط بدن تو را نجات می‌دهیم تا برای افراد پس از خودت درسی باشد. هر چند خیلی از مردم از آیات ما غافلند». سوره یونس90-92
اگر بخواهیم از یکی از مقتدرترین فراعنه مصر نام ببریم بی‌شک "رامسس دوم" ‍(RamsesII) می‌تواند مشهورترین فرعون مصر باستان لقب بگیرد. رامسس دوم از بزرگ‌ترین فراعنه مصر می‌باشد که افتخارات و فتوحات بسیاری در زمان زمامداریش صورت گرفت، "رامسس دوم"(RamsesII) نزد مردم مصر خدایی فنا ناپذیر بود.
واژه فرعون در لغت به معنی ساختمان باشکوه است. بعد به فرمانروایان مصر اطلاق شده، که اشاره ضمنی و تلویحی بوده به ساختمانهای بلند بالا و باشکوه آنها. تصویری که می‌بینیم تصویر همان فرعونی است که در زمان موسی(ع) حکومت می‌کرده و نامش رامسس دوم بوده است. او از بزرگ‌ترین فراعنه مصر است درجریان حضرت موسی(ع) از سپردن بنی اسرائیل به موسی سرپیچی نمود و موسی و همراهانش را تعقیب کرد و در دریا غرق شد. پس از غرق شدن افراد باقیمانده دستگاه فرعون که با وی در تعقیب موسی نبوده‌اند او را از آب گرفته و مومیائی می‌کنند، و امروزه در معرض تماشای جهانیان است. و از او بیش از هر فرعون دیگر مدرک و مجسمه در دست مى‌باشد. چیزی که 1400 سال پیش قرآن آن را پیش بینی کرده است.
"رامسس دوم" خود را از مومنین خالص "امون" یکی از خدایان مصر باستان می‌دانست. "مارتوناسیس" مورخ یونانی مشاهدات خود را بعد از دیدن معبد "ابوسیمبل" (Abu Simbel) اینگونه ذکر می‌کند. کمتر از 10 سال از پایان ساخت معبد می‌گذشت –کاهن بزرگ معبد "امون" در مورد ساخت این بناء که در دل کوه "منول" به شکل حیرت انگیزی ساخته شده بود، گفت: "رامسس دوم" در یکی از جنگهایش با خدای "امون" پیمان می‌بندد که اگر در این جنگ پیروز شود معبدی برای نیایش"امون" بسازد. "رامسس دوم" (RamsesII) بعد از اینکه بر دشمنان خود غلبه کرد، چون پیروزی خویش را مدیون مساعدت" امون" می‌دانست – تصمیم گرفت به شکرانه مساعدت "امون" معبدی برای او بسازد که قبل از او هیچ یک از سلاطین و فرمانروایان مصر نظیر آنرا نساخته باشند. او می‌خواست که معبد خدای "امون" را یکپارچه از سنگ بوجود آورند و در بنای آن حتی از یک آجر و یا خشت یا سیمان و کچ مورد استفاده قرار نگیرد. بعد ازمطالعات فراوان "رامسس دوم" دستور می‌دهد که کوه "منول" را که نزدیک رود نیل واقع شده بود را برای این کار انتخاب کنند. انگاه معماران خود را مامور مطالعه کرد و آنها نقشه معبد را طرح کردند و نقشه را طوری ترسیم نمودند که درب اصلی معبد به سوی مشرق باشد و در طلوع آفتاب نور خورشید بر مدخل ورودی معبد بتابد و چهار مجسمه "رامسس دوم" و خانواده او را که کنار یکدیگر نشسته‌اند را روشن کنند. یکی دیگر از عجایب این معماری تنظیم نور خورشید در روز تولد "رامسس دوم" می‌باشد.مجسمه رامسس دوم طوری طراحی و ساخته شده است که هر سال در روز تولد او خورشید به مدت 20 دقیقه بر چهره او می‌تابد.