امام باقر علیه السّلام می‌فرماید:
«چیزى براى قلب فساد آورتر از گناهش نیست، قلب مرتکب گناه مىشود و بر آن اصرار میورزد تا بالایش را پائین می گرداند (وارونه می شود و معکوس می فهمد و حق و باطل را بجاى هم می گیرد)».
"ان تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و ندخلکم مدخلا کریماً(1)؛ اگر از گناهان کبیره‌اى که از آن نهى شده‌اید، اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را مى‌پوشانیم و شما را در جایگاه خوبى وارد مى‌سازیم." قرآن کریم سوره نساء / 31.
******************
گناهان کبیره
ابن شهر آشوب در کتاب مناقب می نویسد: عمرو بن عبید به نزد امام صادق علیه السلام رفت و این آیه از قرآن را خواند که: از کبائرى که از آنها منع شده اید، اجتناب کنید(2).
سپس گفت: دوست دارم گناهان کبیره را از قرآن بشناسم. امام علیه السلام قبول کرد و آنها را چنین برشمرد:
1- شرک به خدا: که در قرآن آمده است: به راستى خداوند نمىآمرزد که بدو شرک ورزیده شود.(3)
(2) ناامیدى از رحمت خدا: که در این باره در قرآن فرموده است: و جز گروه کافران از رحمت خدا نومید نشوند.(4)
3- عاق والدین: آن کس که عاق می شود ستمکاره و تیره روز است و در این باره قرآن می فرماید: و به مادرم مهربانم کرد و مرا ستمکاره و تیره بخت قرار نداد (5).
4- قتل نفس: که در آیه اى آمده است: هر کس مۆمنى را به عمد بکشد مجازات او جهنم است که در آن براى همیشه معذب خواهد بود. خدا بر او خشم و لعن کند و برایش عذابى بزرگ فراهم سازد.(6)
5- تهمت زدن به زنان عفیفه: که قرآن در این باره می فرماید: به راستى آنان که به زنان با ایمان عفیفه و بى خبر از کار بد تهمت بستند به یقین در دنیا و آخرت مورد لعن قرار گرفتند و براى ایشان عذابى است بزرگ (7).
6- خوردن مال یتیم: قرآن در این باره گوید: همانا کسانى که اموال یتیمان را به ستم می خورند جز این نیست که در دلهایشان آتش مى خورند و به زودى در آتش فروزان خواهند افتاد (8).
7- فرار از جنگ: قرآن در این باره می فرماید: هر کس که در روز جنگ به آنها پشت کرد و گریخت به طرف غضب و خشم خدا روى آورده و جایگاهش جهنم است و چه بد جایگاهى است (9).
حقیقت دین تنها با مرجع قرار دادن هر دوی اینها در کنار هم ممکن است. نه قرآن به تنهایی و نه اهل بیت علیهم السلام منهای قرآن. این است که خود اهل بیت علیهم السلام نیز نظراتشان را با قرآن تطبیق می دادند تا همه بفهمند که اهل بیت علیهم السلام از قرآن جدا نیستند.
8- رباخوارى: که در این باره فرموده است: کسانى که ربا می خورند نتوانند بایستند جز مانند آن که به وسوسه و فریب شیطان دیوانه شده است (10).
9- زنا: در این باره نیز آمده است: به زنا نزدیک نشوید که آن کارى بس زشت و راهى بسیار ناپسند است (11). و نیز گفته شده است: آنان زنا نمى کنند و هر کس چنین کند کیفرش را خواهد یافت (12).
10- سوگند دروغ: قرآن در این باره فرماید: به راستى آنان که پیمان و سوگندهاى خود را به بهایى اندک بفروشند هیچ بهرهاى در آخرت براى آنان نیست و خدا با ایشان سخن نگوید و در روز قیامت به آنان ننگرد و پاکشان نسازد و برایشان عذاب دردناکى است (13).
11- خیانت: و درباره خیانت فرموده است: هر کس خیانت ورزد به کیفر آن خواهد رسید (14).
12- ندادن زکات: در این باره قرآن گوید: و کسانى را که طلا و نقره ذخیره می کنند و آن را در راه خدا انفاق نمی کنند به عذابى دردناک مژده ده. روزى که در آتش دوزخ گداخته شوند و پیشانى و پشت و پهلوى آنها را بدان داغ نهند و به آنها بگویند این است آنچه براى خود ذخیره کردید پس اکنون بچشید آنچه را که جمع می کردید (15).
13- گواهى دروغ: در این باره قرآن فرموده است: و کسانى که شهادت دروغ ندهند (16).
14- کتمان شهادت: در این باره فرماید: هر کس شهادت را کتمان کند قلبش گنهکار است (17).
قرآن
15- شراب نوشى: در این باره در حدیث آمده است: نوشنده شراب چون پرستنده بت است.
16- ترک نماز: پیامبر صلی الله علیه وآله در این باره فرمود: هر کس به عمد نماز را ترک کند خدا و رسول او از وى بی زار خواهند بود.
17-پیمانشکنى و قطع رحم: قرآن در این باره گوید: کسانى که پیمان خدا را پس از بستنش می شکنند و آنچه را که خداوند به وصل آن فرمان داده، قطع مىکنند و در زمین فساد به بار می آورند اینانند زیانکاران (18).
18-سخن ناروا: در قرآن آمده است: و از سخن ناروا پرهیز کنید (19).
19- گستاخى در برابر خدا: قرآن گوید: پس آیا از مکر خدا ایمن شدند، پس از مکر خداوند ایمن نشوند مگر گروه زیانکاران (20).
20- ناسپاسى نعمت: قرآن در این باره فرماید: و اگر کفر ورزید به راستى که عذاب من سخت است (21).
21- کمفروشى: که قرآن درباره آن گفته است: واى بر کمفروشان (22).
22- لواط: قرآن درباره آن فرماید: کسانى که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دورى می کنند (23).
23- بدعت: که پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: هر کس در چهره بدعتگذارى خندید به تحقیق او را بر تباه کردن دین خود یارى کرده است.(24)
در پایان به این نکته باید توجه شود که امام صادق علیه السلام در برشمردن گناهان کبیره در قرآن گاهی به روایت نبوی استشهاد می کنند و به آیه ای از قرآن اشاره ندارند؛ شاید از این باب باشد که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله هر آنچه فرموده نیز وحی است و از خود سخنی نمی گوید همانطور که خود قرآن به این مطلب اذعان دارد: «ما ینطق عن الهوی؛ ان هو الاّ وحیُ یوحی». و از طرفی کلام ایشان ناظر به آیات قرآنی و جهت تبیین آنان است و جدای از آن نیست.[25]
پی نوشت:
1. طبرسى، احمد بن على ، غفارى مازندرانى، احمد، الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی) / ترجمه و شرح غفارى، مرتضوى - تهران، چاپ: اول، 1371 ش. ج2، ص 139
2. نساء/ 31
3. نساء/ 48
4. یوسف/ 87
5. مریم/ 32
6. نساء/ 93
7. نور/ 23
8. نساء/ 10
9. انفال/ 16
10. بقره/ 275
11. اسراء/ 32
12.فرقان/ 68
13.آل عمران/ 77
14. آل عمران/ 161
15.توبه/ 35- 34
16. فرقان/ 71
17. بقره/ 283
18. بقره/ 27
19. حج/ 30
20. اعراف/ 99
21. ابراهیم/ 7
22. مطففین/ 1
23. نجم/ 32
24. سید محسن امین عاملى / مترجم على حجتى کرمانى، سیره معصومان، ناشر: سروش، تهران، چاپ:دوم 1376ش، ج6، ص 60 تا ص62.
25. نجم/3- 4