جینسنگ
نامی عمومی برای هر یک از ۱۱ گونه گیاهان همیشه سبز از سرده پاناکس از
خانواده آرالیاسیه میباشد. ویژگی تمام این گیاهان آن است که حاوی نوعی
گلیکوزید استروئیدی به نام جینسنوزاید هستند. جینسینوزاید با نام علمی
Saponins Tri pterpenoid و در برخی مواقع نیز با نام panaxoside در ریشه
جینسینگ شناخته میشود.
ریشههای جینسینگ فقط در فصل پاییز جمع آوری
میشوند چرا که فقط دراین حالت است که میتوانند حالت گوشتی و ظاهر مناسب و
مطبوع خود را حتی پس از خشک شدن نیز حفظ کنند.
خواص درمانی
شواهد
مستند نشان میدهد که گیاه جین سینگ دارای آثار متعدد فارماکولوژی از جمله
دارای اثر ضد خستگی (تقویت کننده قوای جسمی و فکری) می باشد.مطالعات
آزمایشگاهی نشان دادهاند که بسیاری از اثرات ضد خستگی جین سینگ مربوط به
اثر محرک جین سینگ روی سیستم اعصاب مرکزی است.
از جینسنگ در طب سنتی
برای درمان دیابت، تقویت قوای جسمی و جنسی و نیز به عنوان مکمل غذایی
استفاده میشده است. در طب نوین نیز مطالعات نشان دادهاند که استفاده از
جینسنگ به عنوان مکمل غذایی باعث بهبود کیفیت زندگی شدهاند که میتواند به
خاطر خاصیت ضدالتهابی جینسنوزایدها و اثر آنها در مقابله بهتر بدن با
استرس باشد. برای درمان سرطان نیز این گیاه بسیار توصیه می شود.
جینسینگ
را به عنوان یک عامل پیشگیری کننده و نیز اعاده کننده و کارا به منظور
افزایش ظرفیت جسمانی و ذهنی و روانی تأئید کرده و نقش به سزای آن را به
منظور کمک در بهبود عوارضی چون ضعف، ناتوانی، از دست دادن تمرکز در طول
دوره نقاهت مورد توجه قرار داده است تا کنون حدود ۳۰ نوع مختلف آن از ریشه
این گیاهان تخلیص شده و مورد بررسی قرار گرفته است.
برای جینسینگ خواص زیر را بر شمردهاند.
گشایش ذهن
افزایش قدرت جسمانی (نیرومند تر ساختن بدن)
بهبود فعالیت حافظه
افزایش شادابی و نشاط (به عنوان محرک)
افزایش قدرت تحمل و پایداری
از بین بردن استرسها
مقابله با پیری و فرسودگی (عوارض ناشی از افزایش سن)
بالا بردن قدرت دفاعی بدن در برابر بیماریها (امراض)
تقویت سیستم ایمنی بدن
تنظیم سوخت و ساز و متابولیسم بدن
جلوگیری از سردرد
درمان بیخوابی و بد خوابی
کاهش اثرات منفی ناشی از یائسگی (تأثیرات تعدیل کننده بر عوارض ناشی از یائسگی در خانمها)
بر طرف ساختن یا بهبود مشکلات جنسی در هر دو جنس
رفع خستگی، ضعف و بی حالی
افزایش قدرت و توان سیستم قلبی و عروقی
تنظیم فشار خون (کاهش دهنده فشار خون در صورت بالا بودن آن و افزایش دهنده فشار خون در صورت پایین بودن آن)
تنظیم سطح قند خون بدن (مشابه بالا)
طریقه مصرف جینسینگ
ریشه
خشک شده این گیاه سال هاست که مورد استفاده خوراکی افراد قرار میگیرد.
این ریشه خشک شده میتواند به تنهایی به صورت دم کرده (جوشانده و چای) یا
به عنوان بخشی از یک نوشیدنی دم شده گیاهی همراه با سایر گیاهان و یا حتی
به صورت افزودنی به سوپ یا به شکل قرص مورد مصرف قرار بگیرد. اما رایج ترین
شکل استفاده از آن، به صورت دم کرده و چای یا به صورت عصاره (شیره)
میباشد.
سرخپوستان در هنگام طی مسافتهای طولانی، این ریشهها را برای
رفع گرسنگی میجوند و به این ترتیب از خواص سرشار آن نیز بهره مند میشوند.
یکی
از جدیدترین خبرهای تغذیهای که امروزه به گوش میرسد اندر خواص جینسنگ
است؛ با این همه خبرهای مختلف ممکن است به این فکر بیفتید که واقعاً این
جینسنگ برای چه خوب است؟ و یا این که اصلاً این جینسنگ چیست؟
مزیتها
و فواید جینسنگ یا جینسینگ فراوان است. به قدری که مطالبی که در اینجا
خواهیم گفت به هیچوجه تمام آن را بازگو نخواهد کرد؛ اما برای شناخت اولیه و
دانستن برخی از مهمترین خواص آن میتواند مفید باشد.
جینسنگ(ginseng)
یکی از یازده گیاه از گونههای کند رشد گیاهان چند ساله است، دارای
ریشههای گوشتی و عضوی از خانواده گیاهان Panax است. جینسنگ تنها در برخی
مناطق خاص دنیا پیدا میشود؛ مثل نیمکره شمالی، در شمال امریکا و در آسیای
شرقی (مخصوصاً در کره شمالی، در چین شمالی (منچور) و سیبری شرقی) و در آب و
هوای سرد.
البته
یک نوع جینسنگ هم وجود دارد که در آب و هوای کمی گرمتر هم رشد میکند.
این نوع جینسنگ در اصل در جنگلهای ویتنام کشف شده است. باور مردم بر این
بود که جینسنگ قدرت بالایی در افزایش سطح سلامتی و نیز حفظ سلامتی و
پیشگیری از بیماریها دارد. آنها جینسنگ را به طور روزانه در غذاهای خود
مصرف میکردند و همچنین ارزش زیادی در طب سنتی برای آن قائل بودهاند. با
این همه در کشور ما ایران بیشتر مصرف جینسنگ به صورت مصرف مکملهای خوراکی
حاوی جینسنگ است که از داروخانهها تهیه میشود. ما کمتر کسی را میبینیم
که در ایران جینسنگ را به صورت خام و منبع طبیعی آن مصرف کند. هرچند اگر
بتوان آن را به صورت تازه از گیاه آن مصرف کرد بدون شک موثرتر و پرفایدهتر
خواهد بود.
جینسنگ چه فایدههایی برای بدن دارد؟
همان
طور که گفتیم در زمانهای قدیم از جینسنگ برای درمان انواعی از بیماریها
استفاده میشده است. امروزه نیز طب مدرن فواید زیادی را برای جینسنگ مطرح
کرده است. از جمله اینکه:
نوشیدن چای جینسنگ و سایر نوشیدنیهای حاوی جینسنگ میتواند تأثیرات
خوبی بر شادابی پوست داشته باشد. به نظر میرسد یکی از دلایل این تأثیرات
جینسنگ افزایش اکسیژنرسانی به سلولهای پوستی باشد
جینسنگ نقش موثری در درمان دیابت نوع 2 دارد
مصرف
ریشههای گوشتی جینسنگ در میان غذاهای مصرفی روزانه میتواند نقش مهمی به
عنوان یک محرک قوی داشته باشد. همان طور که میدانید در دیابت نوع 2 مشکل
اصلی کاهش حساسیت سلولها به انسولین است. مصرف جینسنگ با کاهش مقاومت به
انسولین میتواند کمک درمانی برای دیابت نوع 2 باشد.
مطالعات
زیادی نیز نشان دادهاند که مصرف جینسنگ تأثیر قابلتوجهی در کاهش قندخون
ناشتا و نیز قندخون 2 ساعته داشته است. اگرچه برای رسیدن به نتایج قطعیتر
در خصوص میزان تأثیرگذاری جینسنگ بر قند خون به مطالعات بیشتری نیاز داریم.
افزایش سطح انرژی و کاهش خستگی
جینسنگ
را میتوان به عنوان یک محرک جسمی و فکری در نظر گرفت. مصرف این ماده
غذایی به دلیل توانایی در افزایش سوخت و ساز و انرژی بدن میتواند در کاهش
خستگی و تقویت فعالیتهای مغزی کمککننده باشد. مطالعات نشان دادهاند که
مصرف جینسنگ حتی میتواند تواناییهای فکر و شناختی را نیز تقویت کند. پس
وارد کردن آن به رژیم غذایی دانشآموزان باید فواید زیادی داشته باشد.
مزایای جینسنگ برای رشد مو و سلامت پوست
مزایای
جینسنگ در سلامت پوست و مو از پرطرفدارترین ویژگیهای آن است. حتی خیلی از
افراد فقط و فقط به خاطر این ویژگی است که تمایل به مصرف جینسنگ دارند.
برخی مطالعات انجامشده در اوزاکا و ژاپن میگویند که مصرف گیاه جینسنگ نقش
مهمی در مقابله با ریزش موی مردانه و پیشگیری از طاسی مردانه داشته است.
البته این نتیجه هم بیش از حد رویایی است و نمیتوان گفت جینسنگ واقعاً آن
قدر قوی است که حتی از طاسی هورمونی و ژنتیکی پیشگیری کند؛ اما به هر حال
میتوان آن را به عنوان یک مکمل قوی در حفظ سلامت موها و کاهش ریزش مو در
نظر گرفت.
نوشیدن
چای جینسنگ و سایر نوشیدنیهای حاوی جینسنگ میتواند تأثیرات خوبی بر
شادابی پوست داشته باشد. به نظر میرسد یکی از دلایل این تأثیرات جینسنگ
افزایش اکسیژنرسانی به سلولهای پوستی باشد. جینسنگ همچنین جریان خون به
عروق زیرپوستی را افزایش میدهد، پس باعث تقویت تغذیه سلولها و برداشت
سموم و کاهش رادیکالهای آزاد تجمع یافته در اطراف سلولهای پوستی خواهد
شد.
جینسنگ و کاهش وزن
ممکن
است شما تمام این فوایدی را که برای جینسنگ گفتیم شنیده باشید؛ اما شاید
برایتان جالب باشد که بدانید جینسنگ میتواند برای کاهش وزن هم مفید باشد.
انرژیای که جینسنگ به بدن میدهد باعث میشود فرد دیرتر احساس خستگی کند.
پس میتواند فعالیت بیشتری داشته باشد، ورزش کند و کالری بسوزاند. یکی دیگر
از دلایل مفید بودن جینسنگ برای کاهش وزن تأثیر آن بر سوخت و ساز و تنظیم
قند خون است. در واقع جینسنگ با کاهش تبدیل قند خون به چربی هم باعث تنظیم
قند خون شده و هم از تجمع چربی جلوگیری میکند. البته این را هم بگوییم اگر
فردی رژیم غذایی غلط و چاقکننده داشته باشد نمیتوانیم بگوییم مصرف
جینسنگ در این رژیم معجزه میکند و فرد لاغر میشود. فراموش نکنید رژیم
غذایی مناسب و فعالیت بدنی بیشترین اهمیت را در کاهش وزن دارد. حالا مصرف
جینسنگ در کنار اینها روند کاهش وزن را آسانتر و سریعتر خواهد کرد.
جینسنگ را میتوان به عنوان یک محرک جسمی و فکری در نظر گرفت. مصرف
این ماده غذایی به دلیل توانایی در افزایش سوخت و ساز و انرژی بدن میتواند
در کاهش خستگی و تقویت فعالیتهای مغزی کمککننده باشد
مزایای جینسنگ برای خانمها چیست؟
در
طب گیاهی، جینسنگ یکی از بهترینها در درمان بیماریهای مخصوص خانمها از
جمله اختلالات قاعدگی و سندرم قبل از قاعدگی است. البته تأثیر آن بر تأخیر
یائسگی و همچنین کاهش مشکلات و عوارض یائسگی هم طرفدارهای زیادی دارد. به
نظر میرسد مصرف جینسنگ با افزایش ترشح هورمون استروژن از تخمدانها،
تأثیرات خود را خواهد داشت. با توجه به اینکه یکی از مشکلات شایع بعد از
یائسگی خانمها افزایش وزن و چاقی شکمی است، تأثیر جینسنگ در افزایش ترشح
استروژن را میتواند یکی دیگر از علتهای موثر بودن آن بر کاهش وزن دانست.
با این همه لازم است در مصرف جینسنگ اعتدال را رعایت کنید!
اگرچه جینسنگ یک ماده خوراکی گیاهی و کاملا طبیعی است، اما فراموش نکنید مصرف بیش از حد آن میتواند عوارضی هم داشته باشد:
* سردرد
* افزایش ضربان قلب و حمله قلبی
* تهوع
* بیقراری
* اختلالات خواب
اینها از شایعترین مشکلات مصرف مقادیر بالای جینسنگ هستند.
جینسنگ با برخی داروها هم تداخل دارد
پزشکان
معمولاً مصرف همزمان جینسنگ با برخی داروها را مناسب نمیدانند. نظیر
گروهی از داروهای ضدافسردگی به نام مهارکنندههای مونوآمینواکسیداز(MAOs)،
داروهای قلبی، داروهای ضدانعقادخون مثل وارفارین و آسپیرین و نیز داروهای
کاهنده فشارخون. پس اگر شما هر کدام از این داروها را استفاده میکنید لازم
است قبل از مصرف جینسنگ، چه به صورت خام و چه مکملهای حاوی جینسنگ با
پزشک خود دراینباره مشورت کنید.